Krijt uit algen: 'Het werk bestaat omdat het vergaat'
‘Wat ben je hier precies aan het doen?’ Er gaat bijna geen kwartier voorbij, of er steekt wel een nieuwsgierige student zijn of haar hoofd door de opening van het tentdoek. Kunstenaar Lenneke van der Goot werkt in oktober en november in de MIR. Onze mobiele tentoonstellingsruimte staat momenteel midden op de campus van Wageningen University & Research (WUR). De belangstelling vindt Lenneke alleen maar fantastisch: ‘Het werk in wording is het grootste gedeelte van de tentoonstelling. Een van de belangrijkste elementen is het volgen van het maakproces in al haar facetten. We nodigen de mensen die hier werken en studeren nadrukkelijk uit om af en toe binnen te lopen, zodat ze zelf ervaren hoe het werk zich ontwikkelt.’
Krijt van algen
In een stellingkast aan de rand van de MIR-tent borrelt heldergroene vloeistof in laboratoriumglaswerk. De algen die het bubbelende water kleuren, zijn de basis van Lenneke’s kunstproject. Het begon als een wild plan: krijt kleuren met algen, zou dat werken? Ze zocht contact met Maria Barbosa, directeur van WUR’s AlgaePARC. Maria reageerde meteen enthousiast. Na hun eerste kennismaking kwam Lenneke thuis met een kist vol bevroren algenpasta om het idee mee te beproeven.
Op de werktafel liggen nu tientallen mallen, en daaronder en naast in bakken het resultaat: krijtjes in allerlei vormen, van knikkerrond en dobbelsteenformaat tot iets wat nog het meest lijkt op een vuistgrote, gehalveerde dodecaëder. Al naar gelang de algensoort zijn de krijtobjecten groen, roze of blauw.
Met het materiaal creëert Lenneke een geometrische stoepkrijttekening die bijna de gehele oppervlakte van de MIR-vloer beslaat. Er is nog net ruimte genoeg om er omheen te lopen. Iedere stap biedt je een nieuw perspectief, een kans om nieuwe verbanden te ontdekken.
Verandering als essentie
Het werk gaat over verandering: over hoe je het een (de alg, een lege tegel) in het ander (krijt, een kunstwerk) transformeert. Maar ook de verandering van de algen zelf speelt een grote rol - in krijt blijkt alg een instabiele kleurstof. Eenmaal aangebracht op de vloer vervaagt de kleur snel. En uiteindelijk zal toch ook de gehele installatie er aan moeten geloven, het is een tijdelijk project.
Of ze dat niet erg vindt, wordt haar vaak gevraagd. ‘Nee hoor, het hoort bij de installatie. Dit werk bestaat doordat het weer vergaat. Die tijdelijkheid en speelsheid geven het werk de energie die het nodig heeft, hierna moeten we het doen met archiefbeelden.’
Transformatie - denk aan stofwisseling, metamorfose - is essentieel in de natuur, en met het verstrijken van de tijd zet verval onvermijdelijk in. Hoe mooi is het als je dat kunt vangen in een kunstproject: van creatie tot ondergang. Juist het feit dat het werk straks weg is, maakt het af.
Alles kan
Zo lijken wetenschappers en kunstenaars best op elkaar. Beiden worden gedreven door verwondering, het willen bestuderen hoe iets in elkaar zit. Maar waar een wetenschapper uiteindelijk een hypothese verifieert (of falsificeert) met meetbare indicatoren en reproduceerbaar onderzoek, gaat het de kunstenaar vaak veel meer om de verkenning zelf. Zij werpen juist eerder vragen op dan dat ze die beantwoorden. Ze belichten onvolkomenheden en uitzonderingen, waardoor ze ons met een andere blik laten kijken.
Microalgen worden door AlgaePARC onderzocht voor grootschalige industriële toepassing. Ze zouden een revolutie op duurzaamheidsgebied kunnen betekenen. Tegelijkertijd opent Lenneke’s kunst een nieuw luikje in ons hoofd: alles kan, want alles is vergankelijk.
tekst: Monika Heldoorn
